به نقل از «ایسنا»

چهار نکته درباره فیلم «مجنون» و یک یادآوری درباره هوانیروز

تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۰۰۸۵۴

شخصیت‌پردازی در ژانر دفاع‌مقدس یکی از بخش‌های دشوار در ساخت فیلم است چون زندگی هر شخصیت قهرمان از چند لایه تشکیل شده است و گاهی تلفیق این ابعاد با یکدیگر ممکن است به روند فیلم آسیب بزند.

به گزارش ایسنا، دفاع‌مقدس همواره یکی از ژانرهای پرطرفدار و رکوردشکن در ادوار مختلف جشنواره‌های فیلم فجر بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به عنوان مثال فیلم سینمایی «عقاب‌ها» در دهه ۶۰ پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد. در سال‌های پس از آن هم آثاری همچون «رد خون»، «غریب»، «حمله به اچ ۳»، «دسته دختران»، «۲۳ نفر»، «موقعیت مهدی» «منصور» یا «چ» و ... مخاطبان را با بخشی از تاریخ دفاع‌مقدس و شخصیت‌های آن آشنا کرد.

در چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر هم آثاری همچون «دست ناپیدا» و «مجنون» در ژانر دفاع‌مقدس با هم به رقابت پرداخته‌اند.  

شامگاه گذشته سینما پرندمال فیلم سینمایی «مجنون» را که به بخشی از زندگی شهید مهدی زین‌الدین (فرمانده لشکر 17 علی‌بن ابیطالب (ع)) و برادرش مجید پرداخته است، نمایش داد.  

خبرنگار فرهنگ حماسه ایسنا هم که به تماشای این فیلم نشسته بود،برداشت و تحلیل خود را از این اثر سینمایی یادداشت کرده است.  

اول/ پژوهش اساس کار فیلم‌های دفاع‌مقدس است

نخست اینکه ساخت فیلم‌های اقتباسی درباره شخصیت‌های بزرگ و حوادث پیچیده‌ جنگی یک ضرورت است که همواره در ادوار جشنواره فجر به آن پرداخته شده است و حتی بسیاری از این آثار توانسته‌اند سیمرغ‌ جشنواره را بدست بیاورند.  

همچنین تولید فیلم در ژانر دفاع‌مقدس به دلیل برخی مسائل بسیار دشوار است. به عبارت دیگر، کار در عرصه دفاع‌مقدس طاقت فرسا است، چون یک تاریخ را تصویر می‌کند که نیاز به پژوهش و تحقیق عمیق دارد و زمان‌بر است. سینمای دفاع‌مقدس باید از گستردگی استانداردهای سینما از نظر درام و بازی برخوردار باشد تا هم مورد قبول متخصصان حوزه نظامی باشد و هم باور عموم مخاطبان را به خود جلب کند. 

علاوه بر این، وسعت و دربرگیری شخصیت‌ها برای بازنمایی در سینمای دفاع‌مقدس دایره وسیعی دارد. به این شکل که به محض اینکه آژیر جنگ به صدا درمی‌آید، کاسب محله هم دغدغه پیدا می‌کند و حواسش به همسایه‌هایش است. در کل فضایی بود که همه به هم کمک می‌کردند. از این سطح بگیر تا عملیات‌ها، شکست‌ها، اشتباهات، موفقیت‌ها، شهدا، مادران شهدا و چشم به راه بودن آن‌ها، همه سوژه‌های دفاع مقدسی هستند.

دوم/ شخصیت و داستان پردازی در سینمای دفاع مقدس

جایگاه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هم به گونه‌ای است که ژانر مجزایی برای فیلم‌های مرتبط با آن وجود دارد و روند سینمای دفاع مقدس چند سالی است که با محوریت معرفی افراد و فرماندهان اثرگذار در جنگ تحمیلی رو به جلو پیش می‌رود و گوشه‌هایی از حوادث همچون بمباران‌ها، جنگ شهرها و عملیات‌ها در دل پرتره‌ فرماندهان به مخاطبان یادآوری می‌شود. اینکه حوادث ناشی از جنگ موجب بروز و ظهور استعدادها شده یا افراد از ابتدا شاخص بودند؟ پرسشی است که باید اهل فن و پیشکسوتان دوران دفاع‌مقدس به آن پاسخ بدهند. شهیدان محمد بروجردی، مصطفی چمران، مهدی باکری،احمد کاظمی، جاویدالاثر احمد متوسلیان و  شهید مهدی زین‌الدین از جمله فرماندهانی هستند که در چند سال گذشته سوژه سینما شده‌اند.  

شخصیت‌پردازی در ژانر دفاع‌مقدس یکی از بخش‌های دشوار در ساخت فیلم است چون زندگی هر شخصیت قهرمان از چند لایه تشکیل شده است و گاهی تلفیق این ابعاد با یکدیگر ممکن است به روند فیلم آسیب بزند. سیر و سلوک دینی، تدبیر و مدیریت، جنگاوری، فداکاری و خلق موقعیت‌های حماسی از ویژگی‌هایی هستند که باید در وجود شخصیت اصلی داستان دیده شود تا بتوان به واسطه آن، مخاطبان را روی صندلی سینمای دفاع مقدس نگه داشت.

در فیلم «مجنون»، این شخصیت‌پردازی با بازی «سجاد بابایی» در نقش شهید «مهدی زین‌الدین»فرمانده «لشکر ۱۷ علی‌بن‌ابیطالب (ع)» نتوانسته است مخاطبان به ویژه کسانی که آشنایی نسبی با شهید زین‌الدین دارند را با خودش همراه سازد و آن طور که باید به استانداردهای بیان شده در این یادداشت نزدیک شود. بیشتر مخاطبانی که به تماشای این فیلم نشستند اعتقاد داشتند که «اکت‌»‌های سجاد بابایی (بازیگر نقش شهید مهدی زین‌الدین) در لحنِ صدا و میمیک صورت، بیشتر الهام گرفته از بازی یک از بازیگرانی است که در فیلم‌هایی همچون «متری شیش و نیم» و «ابد و یک روز» ایفای نقش کرده است. همچنین داستان پردازی این فیلم هم در پس زمینه‌های طنزش مشقی از روی دست فیلم «اخراجی‌ها» و در بخش‌های زندگی خصوصی و منطقه نبرد به فیلم «موقعیت مهدی» تمایل داشته است.

سوم/ نقاط قوت مجنون چیست؟

در ساخت فیلم‌های حماسی باید به این نکته توجه کنیم که نخستین اصل در نمایش چنین آثار نمایشی، قهرمان یا اسطوره است که برای روایت آن قواعد خاصی داریم. اصل توجه به فردیت آن قهرمان است که در فیلم مجنون، این فردیت به خوبی نشان داده شده است. مسأله دیگر اتصال او به منبعی ماورایی است که در بزنگاه‌ها موجب می‌شود تصمیم‌های سرنوشت‌ساز بگیرد. به عنوان مثال در این فیلم، مهدی زین‌الدین در چندین بخش از مجنون از جمله اعزام برادرش مجید برای انجام مأموریت‌های بی‌بازگشت اطلاعات و شناسایی، ماندنش در جزیره هنگامی که بیشتر فرماندهانش شهید شده‌اند و اصرار بر حفظ خاک وطن و انهدام بخشی از دیواره‌ی هور برای آغاز «جنگ آب » مقابل تانک به خوبی این اتصال به منبع ماورایی به نمایش درآمده است.  

یکی دیگر از نکات مثبت در فیلم مجنون این است که علی‌رغم آنکه یک فیلم در ژانر جنگی و دفاع مقدس است صحنه‌های دلخراش از مجروحیت و هلاکت نیروهای دشمن در آن، کم به نمایش درآمده است یا با زیرکی آن را مدیریت کرده‌اند، بنابراین مخاطبان با رده سنی کمتر هم می‌توانند در صندلی‌های سینما در کنار خانواده خود بنشینند و با مقطعی از تاریخ جنگ تحمیلی آشنا شوند. همچنین انفجارها و جلوه‌های ویژه این فیلم مانند سایر فیلم‌های دفاع مقدسی از اغراق به دور بود. از سوی دیگر، موسیقی فیلم «مجنون» ساخته استاد مجید انتظامی به خوبی توانسته است احساسات مخاطب را با خودش همراه کند. علاوه بر این،لوکیشن هور و شیوه تصویربرداری با تصاویری که از دوران دفاع مقدس به جا مانده است تطابق داشت.

چهارم/ یک کم لطفی درباره نقش هوانیروز ارتش

در این اثر هم مانند سایر فیلم‌های دفاع مقدسی درباره نقش رزمندگان ارتشی کم لطفی شده است. به طور خاص می‌توان به آن بخش از فیلم اشاره کرد که مهدی زین‌الدین با اصرار، خلبان هوانیروز ارتش را مجاب به پرواز در شب کرد. بر اساس شواهد و اسناد ارتش این امر کاملا خلاف واقع است. همچنین پرهیز از نشان دادن «راندِل» یا همان نشانه‌ گردی که روی بدنه بالگردها نقش می‌بندد از دیگر ضعف‌های صحنه‌ای دراین فیلم است. چرا که این نشانه‌ها هویت نیروی عمل کننده است که گویا به این نشانه سهوا توجه نشده و مخاطب آن را نمی‌بیند.

بیشتر بخوانید:

ابتکار هوانیروز ارتش در عملیات خیبر

آخرین پرواز یک خلبان ارتشی در عملیات خیبر

طلسم‌شکن «مجنون» را می شناسید؟ + فیلم

منطقه جغرافیایی عملیات خیبر بر چه اساسی انتخاب شد؟

این بی‌توجهی در فیلم مجنون در حالیست که به گفته امیرسرتیپ دوم بازنشسته خلبان «رحمان قضات» از پیشکسوتان هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران، «اصفهان برای تمرین پرواز شبانه تاکتیکی؛ یعنی بدون استفاده از باند فرودگاه اصفهان، پیش بینی شده بود. خلبانان در دل شب، از منطقه‌ای بلند می‌شدند و در منطقه‌ای نامشخص فرود می‌آمدند. در نهایت، حدود ۱۰۰ فروند بالگرد برای جابجایی نیروها برای شرکت در عملیات «خیبر»، در جزیره مجنون آماده شدند. سپس بالگردهای «کبرا» هم وارد عمل شده و با پاتک دشمن مقابله کردند.

اهمیت هوانیروز به حدی بوده که حتی آغازعملیات خیبر، بدون حمایت هوانیروز امکانپذیر نبوده است. طراحی عملیات به صورتی انجام می‌گیرد که بر اساس این طرح قرار می‌شود، ابتدا نیروهای «قرارگاه نجف» در شب اول عملیات، توسط خلبانان هلی‌کوپتر «شنوک»، در جزایر مجنون و در عمق خاک دشمن، «هلی برن» شوند و سپس با پیوستن نیروهای دیگر به آنها، تصرف جاده العماره و بصره صورت گیرد.

تنها اطلاعات موجود درباره منطقه مورد نظر، تصویر مخفیانه ضبط شده توسط رزمندگان بود. پرواز در شب، بدون باند فرود در محلی ناشناخته و در خاک دشمن، دشوارترین و در عین حال، شجاعانه‌ترین اقدام خلبانان هوانیروز در عملیات خیبر بوده است.

آنها پس از ۱۰ شب تمرین در آسمان اصفهان، شبانه و چراغ خاموش از اصفهان به سوی اهواز پرواز کردند و در فرودگاه اهواز فرود آمدند. فرمانده وقت هوانیروز ارتش (سرهنگ جلالی) با انجام اولین دوره شب پرواز، حجت را بر همه خلبانان تمام کرد».

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: جشنواره فیلم فجر جشنواره فجر جشنواره فیلم فجر 1402 جشنواره های فجر 1402 دفاع مقدس جزیره مجنون شهید مهدی زین الدین جنگ تحمیلی جشنواره های فجر 1402 جشنواره فیلم فجر 1402 سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر جنگ تحمیلی ژانر دفاع مقدس سینمای دفاع مقدس مهدی زین الدین هوانیروز ارتش دفاع مقدس عملیات خیبر ساخت فیلم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۰۰۸۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سعی کردیم وفادار به واقعیت باشیم/فیلم دفاع مقدس باید برای نسلی که جنگ را یک روز هم ندیده جذاب باشد

حبیب‌الله والی‌نژاد گفت: ما سعی کردیم راوی باشیم و امانت‌دار اگرچه امانت‌داری سخت است چرا که می‌خواهیم درست بگوییم و البته جذاب که این کار سختی است.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، حاج حبیب والی‌نژاد که در کارنامه هنری خود آثاری چون «پایان انتظار»، «نیمه پنهان ماه»، «ایستاده رد غبار»، «بادیگارد» را ثبت کرده خاطراتش را از عهد اخوت و صیغه برادری رزمندگان آغاز کرد. او در شب خاطره حوزه هنری برای حاضران در سالن سوره شرح داد: پیش از عملیات‌ها عهد و پیمانی بسته می‌شد تا بازماندگان ماموریت‌ها حتی یک ثانیه از لحظات جنگ را برای مردم بازگو کنند. یکی وفای به عهد را با روایتگری  یکی با تصویر باید رویت می‌کرد. من سعی کردم وقایع را به تصویر بکشم ولی اینکه چقدر توانسته‌ام عهد اخوت، برادری و توکل را نشان نشان دهم، نمی‌دانم.

 

او افزود: همه قهرمانان کشورمان فقط توکل کردند و هرکس توکل کرد و به ماجرای کربلا ایمان داشت در این مسیر موفق شد چون مسیر، مسیر سختی است و حتی انتخابش هم سخت است.

حاج حبیب والی‌نژاد اظهار کرد: من توفیق داشتم که در حوزه هنری فیلمبرداری را آموختم بنابراین سعی می‌کردم در میدان لحظات را ثبت کنم. و اما سینما، قاب سینما برای امروز است که به گفته مقام معظم رهبری ما تکلیف داریم به تصویر بکشیم. سختی کار تا اینجاست که چطور آن را تبدیل به فیلمنامه جذاب و دیدنی کنیم. کار ساخت فیلم دفاع مقدس و «آسمان غرب» خیلی کار سختی بود و خیلی از افراد برای تولید آن کمک کردند. من به عنوانسرباز در ارتش با دوستان هوانیز خواستم با عهد اخوتی که بسته‌ایم تنها سه روز از انتخاب، توکل و نبرد شهید شیرودی و دوستانی را که به او کمک کردند، نشان دهیم.

وی ادامه داد: در شرایطی که ارتش عراق از چندمرز سعی کرد وارد کشور شود، شهید شیرودی و همرزمانش عهد اخوت بستند. در آن زمان شرایط سختی وجود داشته و انتخاب حضور در میدان هم انتخاب سخت بوده است. از طرفی عراق محل اسکان نیروهای ایرانی را هم بمباران می‌کرد تا به سرپل ذهاب نروند.

وی با اشاره به اینکه برای ما هم از این دست تصمیم‌ها خیلی زیاد است به زیاد بودن قهرمانان بی‌ادعایی که از جانفشانی‌هایشان صحبت نمی‌کنند و قهرمانان کشور هستند، پرداخت.

تهیه کننده «آسمان غرب» خطاب به حاضران در سالن تاکید کرد: ماجراها و رشادت‌هایی در سینه همرزمان و افرادی که در جنگ حضور داشته‌اند وجود دارد که رفتن سراغ آنها و یددن و شنیدن آنها کار شما است. ما با ساخت «آسمان غرب» قدم اول را برداشتیم و قدم‌های بعد را شما باید بردارد. تمام آنچه در سینه مبارزان و مردان جنگ وجود دارد یک درس برای نسل امروز است تا برای آینده عبرت بگیرید. برای همین هم مقام معظم رهبری فرمودند درباره قهرمان‌ها بگوییم و فیلم درباره آنها بسازیم. شهید شیرودی این قهرمانی را برای سه روز در منطقه سرپل انجام می‌دهد و خوب است که پس از آن را شما بخوانید، ببینید و بگویید.

وی درادامه به خاطرات نیروهای هوانیروز در پادگان ابوذر و شهید شدن هزار ایرانی در یک روز سخن گفت. وی همچنین یادآور شد: فیلم سینمایی «آسمان غرب» درباره سه روز عملیات قهرمانه شهید علی اکبر شیرودی و همرزمانش است.

والی نژاد در ادامه به شرایط سخت ساخت فیلم «آسمان غرب» اشاره کرد و در ادامه از شهید مرتضی آوینی یاد کرد.

وی در پایان سخنانش گفت: با مرتضی آوینی در حوزه هنری و در دوره بعد از جنگ همکاری کردم. آنچه شهید آوینی ساخت در دوره‌ای بود که در بخش تولید روایت فتح بودم و برخی آثار ساخته شد. ما سعی کردیم راوی باشیم و امانت‌دار. اگرچه امانت‌داری سخت است چراکه می‌خواهیم درست بگوییم و البته جذاب که این کار سختی است. ما سعی کردیم وفادار به واقعیت باشیم. فیلم باید برای نسلی که جنگ را یک روز هم ندیده جذاب باشد و در عین حال واقعیت داشته باشد. من از شهید آوینی آموختم و در روایت فتح مستندسازی کردم.